नेपालको अध्यागमनले यात्रुहरू विमानमा चढ्नु अगाडि नै उनीहरूको सूचना आदानप्रदान गर्ने एपीआईएस प्रणाली लागू गर्ने तयारी गरिरहेको छ। एपीआईएसले सबै यात्रुहरू र चालक दलका सदस्यहरूको जानकारी आगमन पूर्व र प्रस्थान अघि अधिकारीहरूलाई प्रदान गरेर सीमा सुरक्षा बढाउँछ।

एपीआईएस प्रणाली के हो? अहिले कुन चरणमा रहेको छ? यसबारे अध्यागमन विभाग, सूचना प्रविधि शाखाका निर्देशक अनुप न्यौपानेसँगको कुराकानी।

एड्भान्स प्यासेन्जर इन्फर्मेसन सिस्टम (एपीआईएस) प्रणाली भनेको के हो? यसले कसरी काम गर्छ?

अध्यागमन प्रशासनको मुख्य जिम्मेवारी अन्तर्राष्ट्रिय यात्रुहरूको आगमन र प्रस्थानलाई व्यवस्थापन गर्नु हो। तर, त्यो जिम्मेवारीसँग यात्रुको सुरक्षा र सीमा क्षेत्रको सुरक्षा पनि जोडिएको हुन्छ। यही सुरक्षासँग जोडिएको प्रणाली हो ‘एड्भान्स प्यासेन्जर इन्फर्मेसन सिस्टम (एपीआईएस)।’ यात्रुहरू बोर्डिङ हुनु पूर्व नै उनीहरूको सूचना सम्बन्धित सीमा नियन्त्रण निकाय (बोर्डर कन्ट्रोल अथोरिटी) समक्ष आइपुग्छ, जसको आधारमा सुरक्षाको जोखिम के हुन सक्छ भन्ने सम्भावनाको पहिचान गर्न सकिन्छ।
जोखिमको सम्भावना देखिएका यात्रुहरूलाई कसरी नियन्त्रण गर्ने वा जोखिम न्यूनिकरण गर्न सकिन्छ भन्ने कुराको तयारी गर्न सकिन्छ। यो सूचना प्रविधिसँग सम्बन्धित एक महत्वपूर्ण प्रणाली हो।

यो प्रणाली कहाँ-कहाँ लागू भएको छ? के नेपालमा ढिलो भएको हो?

वास्तवमा, ढिलो भन्दा पनि हामी तयारीको चरणमा छौं। हामी ‘रेडी’ भइरहेका छौं। अध्यागमन प्रक्रियालाई व्यवस्थित तथा व्यवस्थापन गर्ने आधारभूत प्रणाली ‘नेपाली पोर्ट’ हाल सञ्चालनमा रहेको छ। यसलाई परिपक्व बनाउन आवश्यक सुविधाहरू समयसमयमा थप्दै लगिएका छौं।

अध्यागमनको दैनिक कार्य सञ्चालनका लागि आवश्यक प्रणाली नै परिपक्व भइसकेको अवस्थामा मात्र एड्भान्स प्रणाली (एपीआईएस) लागू गर्न सकिन्छ। किनभने, एपीआईएस प्रणाली हाम्रो आधारभूत प्रणालीसँग एकीकृत (इन्टिग्रेट) भएर काम गर्नुपर्ने हुन्छ। अहिलेको अवस्थामा ‘नेपाली पोर्ट’ एक परिपक्व चरणमा पुगेको छ, त्यसैले एपीआईएस प्रणाली लागू गर्ने तयारी भइरहेको छ।

यो प्रणाली लागू गर्नु अन्तर्राष्ट्रिय मापदण्ड पनि हो। किनभने, अन्तर्राष्ट्रिय यात्रुसँग सम्बन्धित मापदण्डहरूमध्ये एपीआईएस पनि एक हो।